چرا تاریخچه دستگاه حضور و غیاب مهم است؟

حضور و غیاب کارکنان همیشه از چالش‌های اصلی سازمان‌ها، مدارس و مراکز آموزشی بوده است. در گذشته این فرایند به‌صورت دستی انجام می‌شد، اما با گسترش فناوری، دستگاه حضور و غیاب به یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت منابع انسانی تبدیل شد.
شناخت تاریخچه دستگاه حضور و غیاب به ما کمک می‌کند تا مسیر تحول این ابزار از کارت پانچ‌های ساده تا سیستم‌های هوشمند تشخیص چهره را بهتر درک کنیم.

آغاز راه: ثبت حضور به‌صورت دستی (قبل از دهه ۱۹۵۰)

در نخستین سال‌های شکل‌گیری سازمان‌های صنعتی، حضور کارکنان به‌صورت دفتر امضا ثبت می‌شد.
هر کارمند هنگام ورود و خروج، ساعت حضور خود را روی دفتر یادداشت می‌کرد و مسئول مربوطه آن را تأیید می‌کرد.
این روش اگرچه ساده بود، اما خطای انسانی و امکان تقلب را بالا می‌برد.

دوران کارت پانچ: اولین گام به سوی مکانیزه‌سازی

در دهه ۱۹۵۰، با رشد شرکت‌های بزرگ در آمریکا و اروپا، دستگاه‌های کارت پانچ (Punch Card) وارد عرصه شدند.
کارمندان با کارت مقوایی مخصوص وارد دستگاه شده و زمان ورود و خروج آن‌ها ثبت می‌شد.
این فناوری را می‌توان نخستین نسل واقعی دستگاه حضور و غیاب مکانیکی دانست.
مزیت بزرگ آن، کاهش خطای انسانی و امکان آرشیو داده‌ها به‌صورت منظم بود.

دستگاه‌های مغناطیسی و بارکدی (دهه ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰)

با پیشرفت فناوری‌های مغناطیسی و نوری، کارت‌های پانچ جای خود را به کارت‌های مغناطیسی و سپس بارکدی دادند.
در این دوران، دستگاه‌ها مجهز به نمایشگر و حافظه داخلی شدند.
کاربران تنها با کشیدن کارت از مقابل سنسور، حضور خود را ثبت می‌کردند.
این تغییر، سرعت ثبت حضور را افزایش و هزینه نگهداری سیستم‌ها را کاهش داد.

انقلاب بیومتریک: اثر انگشت و تشخیص چهره (دهه ۲۰۰۰ تا امروز)

ورود فناوری بیومتریک (Biometric) انقلابی در دنیای کنترل تردد ایجاد کرد.
دستگاه‌های حضور و غیاب اثرانگشتی، عنبیه‌ای و تشخیص چهره، جایگزین کارت‌ها شدند و امنیت سازمان‌ها چند برابر شد.
در ایران نیز از اوایل دهه ۱۳۹۰ این سیستم‌ها به‌صورت گسترده در ادارات و شرکت‌ها به کار گرفته شدند.

مزایای مهم این نسل از دستگاه‌ها:

• حذف تقلب و حضور غیرواقعی (Proxy Attendance)
• سرعت بسیار بالا در تشخیص افراد
• اتصال به نرم‌افزارهای مدیریت منابع انسانی و حقوق و دستمزد

دوران ابری و هوش مصنوعی: حضور و غیاب بدون تماس (After 2020)

در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از دوران کرونا، دستگاه‌های حضور و غیاب وارد مرحله‌ای تازه شدند:
سیستم‌های بدون تماس (Contactless) مبتنی بر هوش مصنوعی و پردازش ابری.
این نسل جدید، با استفاده از تشخیص چهره از راه دور، موقعیت جغرافیایی (GPS) و حتی اپلیکیشن‌های موبایلی، حضور کارمندان را در هر مکانی ثبت می‌کند.

امروزه شرکت‌هایی مانند سیمرغ پارسیان شریف نیز با بهره‌گیری از این فناوری‌ها، سامانه‌های بومی حضور و غیاب هوشمند را برای سازمان‌ها و مراکز آموزشی ارائه می‌دهند.

اجزای اصلی دستگاه حضور و غیاب

1. سنسور تشخیص هویت (اثر انگشت، چهره یا کارت)
2. نمایشگر و منوی کاربری
3. واحد پردازش و حافظه داخلی
4. پورت‌های ارتباطی (USB، LAN، Wi-Fi)
5. نرم‌افزار مدیریت اطلاعات تردد

هر یک از این بخش‌ها در گذر زمان پیشرفت کرده و نقش مهمی در افزایش دقت و امنیت سیستم‌ها داشته‌اند.

مزایای استفاده از دستگاه حضور و غیاب در سازمان‌ها

• کاهش خطای انسانی در محاسبه ساعات کاری
• افزایش بهره‌وری کارکنان با نظارت دقیق‌تر
• صرفه‌جویی در زمان و هزینه
• امکان اتصال به نرم‌افزار حقوق و دستمزد
• گزارش‌گیری هوشمند و دقیق

امروزه تقریباً هیچ سازمان مدرنی بدون استفاده از سیستم حضور و غیاب دقیق فعالیت نمی‌کند.

دستگاه حضور و غیاب در ایران

در ایران، از دهه ۱۳۸۰ شرکت‌های داخلی مانند سیمرغ پارسیان شریف در زمینه طراحی و فروش دستگاه‌های حضور و غیاب ایرانی فعالیت خود را آغاز کردند.
این شرکت‌ها توانستند با ترکیب فناوری روز دنیا و نیاز بازار داخلی، محصولات بومی و نرم‌افزارهای فارسی‌سازی‌شده ارائه دهند.
امروزه دستگاه‌های حضور و غیاب ایرانی از نظر کیفیت با نمونه‌های خارجی رقابت می‌کنند و خدمات پس از فروش گسترده‌تری دارند.

آینده دستگاه‌های حضور و غیاب

پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک، هوش مصنوعی و داده‌های بزرگ (Big Data) نقش کلیدی‌تری در سیستم‌های کنترل تردد ایفا کنند.
دستگاه‌ها قادر خواهند بود رفتار کاربران را تحلیل و حتی الگوهای کاری نامنظم را شناسایی کنند.
همچنین ترکیب فناوری ابری، اینترنت اشیا (IoT) و امنیت سایبری نسل بعدی این سیستم‌ها را شکل خواهد داد.

پرسش‌های متداول درباره دستگاه حضور و غیاب

۱. آیا دستگاه حضور و غیاب فقط در شرکت‌ها استفاده می‌شود؟
خیر، مدارس، دانشگاه‌ها، کارخانه‌ها و مراکز آموزشی نیز از این سیستم برای کنترل تردد استفاده می‌کنند.

۲. آیا دستگاه حضور و غیاب نیاز به اینترنت دارد؟
بسته به نوع دستگاه، برخی به‌صورت آفلاین کار می‌کنند و اطلاعات را با USB منتقل می‌کنند؛ اما نسل جدید از شبکه یا اینترنت برای همگام‌سازی استفاده می‌کند.

۳. بهترین نوع دستگاه حضور و غیاب کدام است؟
بسته به نیاز سازمان، دستگاه تشخیص چهره و اثرانگشت دقیق‌ترین و امن‌ترین گزینه‌ها محسوب می‌شوند.

برندهای مطرح دستگاه حضور و غیاب در جهان و ایران

در طول سال‌های گذشته، شرکت‌های متعددی در زمینه تولید و توسعه دستگاه‌های حضور و غیاب فعالیت کرده‌اند. برخی از این برندها در سطح جهانی شناخته‌شده‌اند و برخی دیگر در بازار ایران حضور پررنگ دارند. در این بخش به معرفی مهم‌ترین برندهای بین‌المللی و ایرانی می‌پردازیم.

🔹 ZKTeco (زد‌کی‌تکو) – پیشگام جهانی در فناوری بیومتریک

شرکت ZKTeco یکی از مشهورترین برندهای جهان در حوزه امنیت و کنترل تردد است.
این شرکت چینی از سال ۱۹۹۸ فعالیت خود را آغاز کرده و امروز در بیش از ۱۰۰ کشور نمایندگی دارد.
دستگاه‌های ZKTeco با دقت بالا در تشخیص اثر انگشت، چهره، کارت RFID و حتی کف دست شناخته می‌شوند.
از مدل‌های پرطرفدار آن در ایران می‌توان به ZKTeco MB360، F18 و UA300 اشاره کرد.

ویژگی‌های برجسته ZKTeco:

• طراحی زیبا و مقاوم
• کارکرد پایدار در محیط‌های اداری و صنعتی
• پشتیبانی از چندین روش احراز هویت
• نرم‌افزارهای قوی تحت وب و موبایل

🔹 Virdi (وِریدی) – کیفیت کره‌ای با دقت بالا

برند Virdi متعلق به شرکت Union Community کره جنوبی است که بیش از دو دهه در زمینه تجهیزات بیومتریک فعالیت دارد.
محصولات Virdi به‌دلیل دقت تشخیص بالا، عمر طولانی و کیفیت ساخت ممتاز در میان سازمان‌های بزرگ و دولتی بسیار محبوب هستند.
مدل‌هایی مانند Virdi AC2100 و Virdi AC7000 از پرفروش‌ترین دستگاه‌های این برند در بازار ایران به شمار می‌روند.

مزایای اصلی Virdi:

• دقت تشخیص چهره و اثر انگشت حتی در شرایط نوری نامناسب
• پشتیبانی از شبکه و پروتکل‌های امنیتی پیشرفته
• طراحی مدرن و کاربرپسند
• قابلیت اتصال به نرم‌افزارهای حضور و غیاب فارسی

🔹 Suprema (سوپریما) – برند پیشرفته کره‌ای با فناوری تشخیص زنده

برند Suprema یکی دیگر از تولیدکنندگان معتبر کره‌ای است که تخصص ویژه‌ای در فناوری Liveness Detection (تشخیص زنده بودن فرد) دارد.
این ویژگی باعث می‌شود سیستم نتواند با عکس یا تصویر جعلی فریب داده شود.
Suprema بیشتر برای سازمان‌های حساس، بانک‌ها و مراکز امنیتی استفاده می‌شود.

نمونه مدل‌های محبوب:
BioStation A2 – FaceStation F2 – BioLite N2

🔹 برندهای ایرانی؛ کیفیت قابل رقابت با نمونه‌های خارجی

در سال‌های اخیر، شرکت‌های ایرانی نیز وارد بازار تولید و طراحی سیستم‌های حضور و غیاب شده‌اند.
از جمله برندهای داخلی می‌توان به SP Sharif اشاره کرد که با بهره‌گیری از فناوری بومی، نرم‌افزارهای حضور و غیاب فارسی، پشتیبانی محلی و خدمات پس از فروش سریع را ارائه می‌دهد.
محصولات ایرانی به‌دلیل قیمت مناسب‌تر و هماهنگی کامل با نیاز سازمان‌های داخلی، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.

نحوه تغییر ساعت دستگاه حضور و غیاب

یکی از سوالات متداول کاربران، نحوه تغییر ساعت دستگاه حضور و غیاب است.
در بسیاری از مدل‌ها (مانند برندهای ZKTeco، Virdi و Suprema)، زمان سیستم به‌صورت خودکار از طریق نرم‌افزار یا شبکه تنظیم می‌شود، اما در برخی مدل‌ها لازم است به‌صورت دستی ساعت را تغییر دهید — به‌ویژه هنگام تغییر ساعت رسمی کشور (مثلاً در ابتدای بهار و پاییز) یا بعد از قطع برق طولانی‌مدت.

🔹 تغییر ساعت دستگاه حضور و غیاب ZKTeco

برای تغییر ساعت در دستگاه‌های ZKTeco (مانند MB360، K40، UA300 و…) مراحل زیر را دنبال کنید:

1. وارد منوی اصلی دستگاه شوید.
2. گزینه‌ی System → Date/Time را انتخاب کنید.
3. تاریخ و ساعت جدید را وارد کرده و با دکمه OK یا Save تأیید کنید.
4. در صورت اتصال به شبکه، بهتر است زمان را با نرم‌افزار حضور و غیاب Sharif یا ZKTime همگام‌سازی کنید تا تفاوتی بین سیستم و دستگاه وجود نداشته باشد.

🔹 تغییر ساعت در دستگاه‌های Virdi و Suprema

در برندهای کره‌ای مانند Virdi و Suprema، تنظیم ساعت معمولاً از طریق نرم‌افزار مدیریتی انجام می‌شود.
کافی است نرم‌افزار را باز کنید، دستگاه را از لیست انتخاب نمایید و گزینه‌ی Sync Time یا Time Setting را بزنید.
سیستم به‌طور خودکار ساعت کامپیوتر یا سرور شما را با دستگاه هماهنگ می‌کند.

🔹 نکات مهم هنگام تغییر ساعت دستگاه حضور و غیاب

• اگر دستگاه با نرم‌افزار متصل به شبکه کار می‌کند، تغییر ساعت را فقط از داخل نرم‌افزار انجام دهید تا داده‌ها تداخل پیدا نکنند.
• در دستگاه‌های مستقل (Standalone) می‌توانید ساعت را دستی تنظیم کنید.
• همیشه پس از تغییر ساعت، یک تست ورود و خروج آزمایشی انجام دهید تا مطمئن شوید ثبت ترددها با زمان جدید ذخیره می‌شوند.
• پیشنهاد می‌شود از قابلیت تنظیم خودکار ساعت از طریق NTP یا اینترنت استفاده کنید تا خطای انسانی حذف شود.

🔧 خدمات پشتیبانی SP Sharif در تنظیم و تغییر ساعت دستگاه حضور و غیاب

شرکت سیمرغ پارسیان شریف علاوه بر فروش دستگاه‌های حضور و غیاب، خدمات تخصصی پشتیبانی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری ارائه می‌دهد.
اگر در تنظیم یا تغییر ساعت دستگاه خود (چه مدل خارجی مانند ZKTeco، Virdi و Suprema و چه مدل ایرانی) دچار مشکل شدید، تیم فنی شریف می‌تواند از راه دور یا حضوری تنظیمات را انجام دهد تا اطلاعات تردد بدون خطا ثبت شوند.

جمع‌بندی

مسیر تحول دستگاه حضور و غیاب از کارت‌های پانچ تا سامانه‌های هوشمند امروزی نشان می‌دهد که فناوری چگونه به افزایش دقت، سرعت و امنیت در مدیریت نیروی انسانی کمک کرده است.
شرکت سیمرغ پارسیان شریف نیز با تکیه بر تجربه و دانش فنی، تلاش دارد بهترین راه‌حل‌های حضور و غیاب هوشمند را برای سازمان‌ها و مراکز آموزشی کشور فراهم کند.